ظرفیت های بین المللی مسئله فلسطین؟!
نیو وبلاگ: نه آمریكا به تنهائی می تواند مشكلات خاورمیانه را حل كند و نه ما می توانیم به تنهائی به اهداف خود در منطقه دست یابیم. امریكا اگر خواستار ثبات و آرامش و امنیت در منطقه است كه كمی شك در ان وجود دارد راهی نیست جز اذعان به نقش منطقه ائی ایران و استفاده از مشاركت و مسئولیت پذیری ایران در حل مسائل و مشكلات منطقه ائی. این راه یعنی استفاده ایران از ظرفیتهای بین المللی هم عقلائی است و هم هزینه های مادی و معنوی ما را كاهش میدهد و هم ما می توانیم از سرمایه گذاریهای خود بهره برداری معقول و هزینه ها را تبدیل به منافع نمائیم.
پیشنهادی كه سه شنبه شب از سوی محمود عباس، رییس دولت خودگردان فلسطینی عنوان شد هر چند كه بسیار دیرهنگام است، اما بطور قطع گامی به جلو برای حل مساله فلسطین محسوب می شود. تشكیل یك كنفرانس بین المللی برای حل مساله فلسطین، می تواند اقدامی باشد كه به ثبات و امنیت جهانی كمك كند. پرونده فلسطین یك پرونده چند بعدی است كه چه به لحاظ سیاسی و چه به لحاظ مذهبی، ژئوپولتیك و حقوق بشر اهمیت حیاتی برای جهان دارد. یك ابتكار جمعی بین المللی برای حل مساله فلسطین یك پیشنهاد سازنده است، اما در عین حال كمتر عملی و شدنی به نظر می رسد. در شرایط كنونی به خصوص با روش ها و رفتارهایی كه از سوی دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده امریكا صورت گرفته است كه به دنبال به هم ریختن چهره ژئوپولتیك منطقه است، ایالات متحده امریكا و رژیم صهیونیستی بطور قطع حاضر به پذیرش چنین پیشنهادی نخواهند شد و در برابر عملی شدن آن سنگ اندازی می كنند. كشورهای اروپایی بطور قطع اصلی ترین نیرویی هستند كه از چنین پیشنهادی استقبال می كنند. پس از اروپا در ابعاد كوچك تر كشورهای عربی هم احیانا از چنین پیشنهادی استقبال خواهند كرد، چرا كه اقدام رییس جمهور امریكا در به رسمیت شناختن قدس بعنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و برنامه برای انتقال سفارت امریكا از تل آویو به قدس، سبب نگرانی و خشم آنها شده است. به گمان من در مجموع به دلیل نقش امریكا در اقتصاد جهان و اقتصاد كشورهای عربی و تعامل های این ابرقدرت جهانی با اروپا، با وجود موافقت كشورهای جهان با ایجاد یك ابتكار بین المللی برای حل مساله فلسطین...
وزن مخالفت امریكا از وزن كشورهای حامی چنین طرحی اگر بیشتر نباشد دست كم مساوی خواهد بود. در نتیجه به اعتقاد من مهم ترین عامل در موفقیت چنین ابتكاری، میزان جدیت، عزم و اراده كشورهایی است كه حاضر به مشاركت در این ابتكار شوند و پشت این ابتكار بایستند. باید منتظر تحولات آینده ماند تا دید كشورهای جهان به خصوص قدرت های اروپایی و جهان اسلام تا چه اندازه از چنین پیشنهادی استقبال می كنند، تا چه اندازه برای اجرا و عملی كردن آن تلاش می كنند و تا چه اندازه عزم و اراده برای موفقیت چنین راهكاری نشان خواهند داد.
به گمان من، هر چند كشورهای عربی، روسیه، چین، آسیا و آفریقا، همچون حامیان چنین طرحی خواهند بود، اما اروپایی ها نقش جدی و محوری در عملی كردن آن بازی می كنند. سه انگیزه وجود دارد كه سبب می شود اروپایی ها بیشتر تمایل پیدا كنند كه در زمینه حل مساله فلسطین همكاری كنند. این سه مولفه شامل مولفه سیاسی، مولفه ژئوپولتیك و مولفه امنیت است.
خاورمیانه در حلقه اول امنیت قاره اروپا قرار دارد. هر تحولی كه در خاورمیانه اتفاق بیفتد، بیش از هر جای دیگر، بیش از آسیای شرقی یا امریكا، بر امنیت اروپا تاثیر می گذارد. اروپایی ها بیشتر از هر منطقه دیگری علاقه مندند كه منطقه خاورمیانه و سواحل مدیترانه، منطقه آرامی باشد. طبیعی است كه با سلسله تحولاتی كه در منطقه به وقوع پیوسته، همچون شكست داعش و روندی كه در سوریه و عراق ایجاد شده است، وضعیت بسیاری از كشورهای منطقه تفاوت خواهد كرد.
در نتیجه همه كشورهای منطقه به ویژه رژیم صهیونیستی نسبت به تحولات آینده احساس نگرانی می كنند. رژیم صهیونیستی آینده آرامی در منطقه خاورمیانه نخواهد داشت، تحولاتی كه در سوریه رخ داده است و از سال ۲۰۱۱ سبب از بین رفتن زیرساخت های این كشور شده است و عامل آوارگی و جابه جایی دسته جمعی جمعیت شد. انگیزه اصلی دولت امریكا از دمیدن در آتش جنگ سوریه این بود كه برای تامین امنیت رژیم صهیونیستی یك زمین سوخته در سوریه به جا بگذارد، اما با تغییر روند تحولات در سوریه و وارونه شدن جنگ به نفع دولت مركزی، حال به نظر می رسد كه شرایط برخلاف پیش بینی اولیه امریكایی ها، بیش از گذشته به ضرر رژیم صهیونیستی تغییر كرده است. در شرایط كنونی منطقه، رژیم صهیونیستی بیش از هر زمان دیگری نسبت به امنیت خود نگرانی خواهد داشت.
همان جور كه محمود عباس هم در جلسه شورای امنیت اشاره كرد اگر آوارگان فلسطینی درون سرزمین های اشغالی یا در كشورهای همسایه مانند اردن، لبنان و سوریه مستقر هستند، در تحولات پیش رو و به خصوص با عنایت به تصمیم های امریكا برای كاهش چشمگیر كمك های بشردوستانه با مشكلات بیشتری روبه رو شوند، تنش و تشنجی در منطقه دوباره آغاز خواهد شد كه در مرحله اول كشورهایی مانند اردن، مصر و لبنان را تحت تاثیر قرار می دهد و در نهایت به سمت اروپا سرریز خواهد كرد.
به اعتقاد من رویكرد محمود عباس در این اخطار بسیار درست بود كه اگر شرایط سخت كنونی ادامه پیدا بكند، به صورت طبیعی حجم بزرگی از آوارگان فلسطینی، به مشكلی برای دیگر كشورهای جهان و به خصوص اروپا سرایت خواهد كرد. امریكا با اقدامی كه انجام داده است و سلسله رفتارهای یك سال قبل دولت ترامپ، سبب شده است كه نقش بی طرف و مورد پذیرش امریكا از سوی فلسطین از بین برود. با وجود این، نباید انتظار داشت كه نقش امریكا در مساله فلسطین كاملا از بین برود.
امریكا یك ابرقدرت مسلط جهانی چه از نظر نظامی و چه از نظر اقتصادی محسوب می شود و هم روی كشورهای عربی تاثیرگذاری جدی دارد. سیاست های امریكا نه تنها بر رفتار اروپا تاثیر دارد و همزمان در تصمیم گیری های بسیاری از دولت های عربی موثر است، بلكه در بین فلسطینیان و در صحنه سرزمین های اشغالی هم موثر است. مثلا اقدام اخیر دولت ایالات متحده امریكا در كاهش چشمگیر كمك ها به UNRWA بطور قطع بر صحنه داخلی فلسطین، بر دیدگاه آوارگان و فلسطینیان تحت اشغال موثر خواهد بود.
امریكا را نمی توان یك عنصر خنثی در نظر گرفت كه قابل حذف از پرونده فلسطین باشد. می توان تصور كرد كه ابتكار محمود عباس بیش از آنكه با هدف كنارگذاشتن كامل ایالات متحده امریكا از روند حل پرونده فلسطین باشد، اقدامی باشد كه تلاش می كند پای تعداد بیشتری از قدرت های جهانی را به تصمیم گیری در مورد آینده فلسطین باز كند و از تسلط كامل و یكجانبه امریكا از این پرونده كم كند.
معادلات منطقه خاورمیانه، طی سال های اخیر كاملا تغییر كرده است. معادلات كنونی در خاورمیانه با روش های سنتی و با ساختار قدیمی قدرت جهانی قابل حل و فصل نیست. باید معادلات منطقه در یك شرایط جدید نوشته و حل شود. به گمان من پای كار آوردن جامعه جهانی و جهان اسلام، برای كمك به حل مساله فلسطین، روش خوب و رویكرد صحیحی است كه می تواند به فلسطینی ها كمك بكند.
منبع: روزنامه اعتماد مورخ 3.12.96 با عنوان پرونده گریز ناپذیر و اضافه كردن خلاصه.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب