پیچیدگی های تاریخچه زمین شناسی ایران
شواهدی جدید از یک اقیانوس دیرینه در ایران مرکزی
نیو وبلاگ: پژوهشگران دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، شواهدی جدید از یک اقیانوس قدیمی در ایران مرکزی یافته اند. مطالعه آنها نشان میدهد که این اقیانوس حلقوی در دوران زمین شناسی مزوزوئیک وجود داشته است.
به گزارش نیو وبلاگ به نقل از ایسنا، مطالعه خاصیت های زمین شناسی، زمین ساختاری، سن شناسی و زمین شیمیایی مجموعه های افیولیتی، قدمتی چند ده ساله دارد. بیشتر این مطالعات بمنظور درک جایگاه زمین ساختی و نحوه ایجاد، تکامل، بسته شدن و جای گیری سنگ کره اقیانوسی انجام شده است. مجموعه های افیولیتی به سنگ هایی اطلاق می شود که بقایای سنگ کره اقیانوسی هستند و بعد از بسته شدن اقیانوس ها، به لبه های قاره ها منتقل شده و در آن جا جایگزین شده اند. این مجموعه ها شامل انواع مختلفی از سنگ ها می شوند که در فرآیندهای زمین ساختی خاصی تشکیل شده اند.
مطالعه خاصیت های زمین شناختی این مجموعه های به هم آمیخته، می تواند سناریوی ژئودینامیکی یک منطقه، ناحیه یا یک فلات را روشن کند. در سالهای اخیر، پژوهشگران برای تعیین سرگذشت زمین ساختی یک منطقه و تشخیص محیط ایجاد سنگ کره اقیانوسی، تحقیقات خودرا بر روی مجموعه های افیولیتی متمرکز کرده اند. این مطالعات نحوه ایجاد، تکامل و جایگاه زمین ساختی مجموعه های افیولیتی شناخته شده ای مانند عمان و ترودوس را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
پژوهشگران دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، به سرپرستی دکتر عزیزالله تاج ور، تحقیقاتی جامع در این خصوص انجام داده اند. این تحقیقات با هدف شناسایی شواهدی از یک اقیانوس قدیمی در پیرامون خرده قاره ایران مرکزی انجام شده است. دکتر تاج ور، استادیار گروه اقیانوس شناسی این دانشگاه، با تاکید بر تخصص و دانش خود، این پروژه را هدایت کرده است.
در این پژوهش، مجموعه های افیولیتی بررسی شدند. افیولیت های ایران، به عنوان بقایای ناشی از بسته شدن اقیانوس تتیس و سرشاخه های آن در دو منطقه برونزد دارند: افیولیت های هم راستا با کوهزاد زاگرس و مجموعه های افیولیتی پیرامون خرده قاره ایران مرکزی.
پژوهشگران برای رسیدن به محیط زمین ساختی ایجاد آنها، ابتدا خاصیت های زمین شناسی، سنگ شناسی، زمین شیمیایی و سن این مجموعه ها را بررسی و مقایسه نمودند. سپس، برای تفکیک مرز دو مجموعه افیولیتی یاد شده، پیمایش های صحرایی انجام داده و نقشه های زمین شناسی منطقه را تهیه کردند.
نتایج این مطالعه نشان می دهند که مجموعه افیولیت های پیرامون خرده قاره ایران مرکزی شامل افیولیت های سبزوار، نائین - دهشیر- بافت، کهنوج، مکران و تربت حیدریه – چهل کوره، خاصیت های مشترک زیادی دارند و در محیط زمین ساختی یکسانی شکل گرفته اند. این افیولیت ها تفاوت های بنیادین با افیولیت های زاگرس داشته و در زمان متفاوتی شکل گرفته اند.
افیولیت های پیرامون خرده قاره ایران مرکزی بقایایی از سنگ کره اقیانوسی هستند که در نتیجه باز شدن یک حوضه کششی بین دو بلوک قاره ای و گسترش آن به یک باریکه اقیانوسی درون قاره ای به عنوان شاخه ای از ابراقیانوس تتیس شکل گرفته اند.
این اقیانوس حلقوی شکل در اواخر دوران مزوزوئیک وجود داشته و در نتیجه بسته شدن آن، این مجموعه های افیولیتی شکل گرفته اند. بررسی ها نشان می دهند که این مجموعه ها خاصیت های مشترک زیادی با یکدیگر داشته و تفاوت های آشکاری با مجموعه های افیولیتی هم راستا با کوهزاد زاگرس دارند.
اهمیت این یافته ها در این است که مجموعه های افیولیتی پیرامون خرده قاره ایران مرکزی قسمتی از برجای مانده های سنگ کره اقیانوسی هستند که در نتیجه باز شدن یک حوضه کششی بین دو بلوک قاره ای و گسترش آن به یک باریکه اقیانوسی درون قاره ای به عنوان شاخه ای از ابراقیانوس تتیس تشکیل شده اند.
بر اساس یافته های فوق، این حوضه اقیانوسی حلقوی شکل، حداقل از کرتاسه پیشین وجود داشته و بعد از آن تحت تأثیر حرکات نزدیک شونده بین دو بلوک قاره ای قرار گرفته و عاقبت بسته شده است. مقایسه این مجموعه های افیولیتی نشان میدهد که این مجموعه ها خاصیت های مشترک زیادی دارند و تفاوت های آشکاری با مجموعه های افیولیتی هم راستا با کوهزاد زاگرس به نمایش می گذارند.
گفتنی است این نتایج علمی پژوهشی توسط فصلنامه «اقیانوس شناسی» وابسته به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی انتشار یافته اند. این نشریه یکی از معتبرترین منابع علمی در این زمینه بشمار می رود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب